در سال ۱۹۷۴ ، مارینا آبراموویچ یک اجرای هنری به مفهوم مدرن داشت : او اعلام کرده بود که در طی اجرای ۶ ساعته ، مانند یک شئی بی‌حرکت و بدون هر گونه واکنش خواهد بود . در این مدت شرکت‌کنندگان اجازه داشتند هر کاری که می‌خواهند با او بکنند و حتی از ۷۲ وسیله‌ای هم که آبراموویچ روی میز استودیو گذاشته بود ، استفاده نمایند .
این اجرا " ریتم ِ صفر " نام داشت. روی میز یادداشت زیر به چشم می‌خورد :
- راهکار : ۷۲ وسیله روی میز است که هر طور دوست داشتید می‌توانید آن‌ها را روی من به کار ببرید .
- تعهد : من برای مدت ۶ ساعت صرفاً یک اُبژه خواهم بود و مسوولیت هر نوع عواقبی را بر عُهده می‌گیرم.
- شش ساعت از ۸ شب تا ۲ صبح است .
روی میز هم ادوات لذت بود (پَر ، دستمال‌های ابریشمی، گُل، آب و ...) و هم ابزار شکنجه (چاقو، تیغ، زنجیر، سیم و ...) و حتی یک اسلحه‌ی پُر !
در ابتدای کار همه رودربایستی داشتند . یک نفر نزدیک شد و او را با گُل‌ها آراست . یک نفر دیگر او را با سیم به یک چیز دیگر بست ، دیگری قلقلکش داد ، کمی بعد او را بلند کردند و جایش را تغییر دادند ! کم‌کم زنجیرها را به کار گرفتند، به او آب پاشیدند و وقتی دیدند واکنشی نشان نمی‌دهد، رفتارها حالت تهاجمی‌تر گرفت !
منتقد هنری ، توماس مک اویلی ، که در این اجرا شرکت کرده بود ، به خاطر می‌آورد که چگونه رفتار مردم رفته‌رفته ، خشن و خشن‌تر شد : اولش ملایم بود ، یک نفر او را چرخاند ، یکی دیگر بازوهایش را بالا برد . دیگری به نقاط خصوصی بدنش دست زد !
مردی جلو آمد و با تیغ ریش‌تراشی که برداشته بود ، گردن او را مجروح کرد و مردی دیگر خارهای گل را روی شکم آبراموویچ کشید . یک نفر اسلحه را به دستش داد و دستش را تا بالای گیج‌گاهش برد . یک نفر دیگر آمد اسلحه را گرفت و از پنجره به بیرون پَرت کرد .
با این اجرا ، آبراموویچ نشان داد که اگر شرایط برای افرادی که به خشونت گرایش دارند مهیا باشد ، به چه راحتی و با چه سرعتی آن را اِعمال می‌کنند !
بعداز پایان ۶ ساعت ، آبراموویچ در سالن استودیو به راه افتاد و از مقابل دستیاران و بازدیدکنندگان گذشت . همهٔ آن‌ها از نگاه کردن به صورت او اجتناب می‌کردند ! بازدید کنندگان هم آن قدر عادی رفتار می‌کردند که انگار اصلا از خشونتی که دقایقی پیش به خرج داده بودند و این که چگونه از آزار او لذت برده بودند ، چیزی در خاطرشان نمانده است !
این اثر ، نکته‌ای دهشتناک را در باره‌ی ماهیت بشر آشکار می‌کند ؛ به ما نشان می‌دهد که اگر شرایط مناسب باشد ، یک انسان با چه سرعت و به چه آسانی می‌تواند به هم‌نوع خود آسیب برساند ، به چه سادگی می‌شود از شخصی که از خود دفاع نمی‌کند یا نمی‌جنگد ، بهره‌کشی کرد ، و این که اگر بسترش فراهم باشد ، اکثریت افراد به‌ظاهر " نُرمال " جامعه می‌توانند در چشم برهم‌زدنی به موجودی حقیقتا وحشی و خشن تبدیل شوند !
مارینا بعدها اعلام کرد وقتی که شب به هتل خود برگشته بود ، دید که یک دسته از موهایش در عرض این چند ساعت سفید شده است . خودداری و عدم واکنش او چنین هزینه‌ای به او تحمیل کرده بود .
مارينا آبراموويچ و اجرای " ريتم صفر " به ما ياد می‌دهد كه وقتی منفعل باشيم هم خودمان نابود می‌شويم و هم بخش نابودگر و آزارگر ديگران را بيدار می‌كنیم .
وقتی منفعل باشیم ، آدم‌ها وحشی می‌شوند ، زورگو می‌شوند ، اخلاق و شأن انسانی ما را ديگر چندان محترم نمی‌شمارند ، و امیال و عُقده‌های درونی‌شان مجال ِ ابراز پیدا کرده ، خودنمایی می‌کنند !
شاید به صورت خلاصه بتوان گفت که این آزمایش به‌سادگی و روشنی ، ثابت کرد که این مظلوم است که ظالم را می‌سازد
No comments:
Post a Comment