ملایان ناراضی از آموزش نوین در دوره‌ی مشروطه

 

ملایان ناراضی از آموزش نوین در دوره‌ی مشروطه

حاجی میرزا حسن، او یکی از ملازادگانِ تبریز بود و در جوانی به بیروت رفت و در آنجا دبستانها را دید و شیوه آموزگاریِ آنها را یاد گرفت و چون به تبریز بازگشت بر آن شد که دبستانی به شیوه آنها بنیاد گزارد و در سالِ ۱۲۶۷ (۱۳۰۵) بود که به این کار پرداخت. بدینسان که به شیوه مکتب دارانِ مسجدی را در ششکلان گرفت و هم به شیوه آنان شاگردان را بر روی زمین نشاند. چیزی که بود به جلو ایشان پیش تخته نهاد و الفبا را به شیوه آسان و نوینی (شیوه ای که امروز هست) آموخت و از کتابهای آسانِ درسِ فارسی گفت و شاگردان را پاکیزه نگه داشت و در آمدن و رفتن برده گزاشت و پس از آن همه یک تابلویی که نامِ «مدرسه رشدیه» بر روی آن نوشته بود بالای در زد. با آنکه از دانشهای نوین نمی آموخت و پروای بسیار می نمود باز ملايان به دستاویز آنکه الفبا دیگر شده و یک راه نوینی پیش آمده ناخوشنودی نمودند و سرانجام او را از مسجد بیرون کردند. چند سال بدینسان از جایی به جایی می رفت و بهر کجا ترشروییها از مردم می دید تا حیاطِ مسجد شیخ السلام را که خود مدرسه کهن بوده گرفت و با پولِ خود اتاقهای پاکیزه ای ساخت و آنجا را دبستان گردانیده، نیمکت و تخته سیاه و دیگر افزارها فراهم گردانید و شاگردان هم گرد آمدند. دیرگاهی در اینجا بود ولی چون ملايان ناخوشنودی می نمودند روزی طلبه ها به آنجا ریختند و همه نیمکتها و تخته ها را شکستند و دبستان را به هم زدند.

تاریخِ مشروطه ایران-  احمدِ کسروی