طبیعت ایشان [= سلاطین، زمامداران] بر استبداد رای و استعباب [= بندگی و اطاعت از] نفس خویش، مغرور باشد. ارتکابهاء عظیم از جانب خویش، حقیر و خُرد شمرند و سهوهای خُرد از جهت خدمتکاران، خطیر و بزرگ دارند. از خطاهاء بندگان درنگذرند و زَلّات [=لغزشها، خطاها] ایشان را ابقا [=عفو کردن، بخشیدن] نفرمایند.
عفو در شرع انتقام، حرام شناسند و اهمال حقوق در سنّت جبروت، حلال پندارند. چون حدّت غضب قوّت گیرد، جانب سیاست [= تنبیه و خشونت و خونریزی] را به غایت رسانند و جانب عفو و اغماض را مهمل گذارند ......این صفت جبّاری متهوّر [= متکبّر و گنددماغ] و ظالمی جابر [= زورگو] و قادری غالب [= حاکم مطلق مستبد] باشد. ظِلم و تهوّر [= بیدادگری]، عادت او. از پادآفراه آن جهان نیندیشد و بر بندگان خدای نبخشاید. انصار و اعوان خود را دست جور مطلق و نافذ دارد و رعایا را به مکابره [= با خصومت و کینه و نزاع] و مصادره [= مطالبه مال به زور و تهدید] و اِستلاب [= ربودن، غارت کردن] صامت و ناطق و اختطاف طریف [= چپاول کردن هولناک و باورنکردنی] و تالد [= توقیف و ضبط دار و ندار ارثی] برنجاند و با آن همه از اِزالت [= طرد کردن و چیره شدن بر] ظلم و استکشاف [= هویدا و ملموس شدن] جور و استیلاء متعرّضان عاجز باشد تا اهل فساد از او در راحت و اهل صلاح در مشقّت باشند. و به سبب ظُلم و عجز او در مُلک و دولت، اختلال [= آشفتگی، بی سامانی] و انتشار [= پخش و سیطره یابد] ظاهر شود، وَقَد صَدَق: اَلمُلکُ یَبقی مَعَ الکُفرِ و لا یَبغی مَعَ الجورِ [= و حقیقت دارد که: مملکت را در سایه کُفر میتوان اداره کرد؛ امّا در طوق استیلای بیداد و ستمگری هرگز] در باب او راست شود.
[اغراض السّیاسة فی اغراض الرّیاسة - تالیف: محمّد بن علی الظّهیری –
No comments:
Post a Comment