ذوالثَّفِنات به معنای صاحب پینه ها روی پیشانی لقب امام زین العابدین بیمار

 

ذوالثَّفِنات پینه روی پیشانی

ذوالثَّفِنات، به معنای صاحب پینه‌ها و نمازگزاری که پیشانی‌اش پینه بسته، از القاب امام سجاد(ع) چهارمین امام شیعیان.

امام سجاد(ع) را که بر اثر سجده زیاد، در پیشانی[۲] یا دیگر مواضع سجده‌اش اثری می‌ماند، ذو الثفنات می‌نامیدند.[۳] چرا که مواضع سجودش مانند زانوی شتر، پینه می‌بست.[۴] ثَفِنه، به‌معنای پینه زانو و سینۀ شتر است.[۵]

بر پایه روایتی که در بحار الانوار نقل شده، پینه‌های مواضع سجده امام سجاد به دلیل کثرت نماز وی بوده است.[۶] به گفته یعقوبی، تاریخ‌نگار قرن سوم قمری علی بن حسین(ع) هر شبانه‌روز ۱۰۰۰ رکعت نماز می‌خواند.[۷] همچنین بر پایه روایتی که در علل الشرائع از امام محمدِ باقر نقل شده، امام چهارم هر سال دو بار پینه‌ها را از بدنش جدا می‌کرد.[۸] چرا که به هنگام سجده، مانع از رسیدن پیشانی‌اش به زمین بودند[۹] او پینه‌ها را جمع می‌کرد و هنگامی که به شهادت رسید، آنها را با او دفن کردند.[۱۰]

همچنین عبداﷲ بن وهَب راسبی،[۱۱] از سران خوارج و علی بن عبدالله بن عباس[۱۲] نیز به ذوالثفنات مشهور بودند.[۱۳]

منابع به ترتیب

 مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۶، ص۶۱.

 یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۳۰۳.

 صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۳۳.

 طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۸۰.

 ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۷۸(ذیل واژه ثفن).

 مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۶، ص۶۱.

 یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۳۰۳.

 صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۳۳.

 خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۲۱۴.

 مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۴۶، ص۶۱.

 بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۳۶۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۷۵.

 بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۸ق، ج۴، ص۷۱.

 ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۷۹؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۲۵۵.

منبع - ویکی شیعه