دوقرن سکوت

از کتاب دو قرن سکوت  اثرعبدالحسین زرین کوب

در آثار الباقیه آمده است : « وقتی قتیبته بن مسلم سردار حجاج ، باردوم به خوارزم رفت و آن را باز گشود هرکس را که خوارزمی می نوشت و از تاریخ و علوم و اخبار گذشته آگاهی داشت  از دم تیغ بی دریغ در گذاشت و موبدان و هیربدان قوم را یکسر هلاک نمود و کتابهایشان همه بسوزانید و تباه کرد و تا آن که رفته رفته مردم امی ماندند و از خط کتاب بی بهره گشتند و اخبار آنها اکثر فراموش شد و از میان رفت . » .

 « وقتی سعد بن ابی وقاص بر مدائن دست یافت و در آنجا کتابهای بسیار دید ، نامه به عمر بن خطاب نوشت و در باب این کتابها دستور خواست عمر در پاسخ نوشت : که همه را به آب افکن که اگر آنچه در آن کتابها هست سبب راهنمایی است خداوند برای ما قرآن فرستاده است که از آنها راه نماینده تر است و اگر در آن کتابها چز مایه ی گمراهی نیست ، خداوند ما را از شر آنها در امان دانسته است ، از این سبب آن همه کتابها را در آب افکندند . » .

بعد از جنگ جلولا و جنگ نهاوند : « فاتحان ، گریختگان را پی گرفتند ، کشتار بیشمار و تاراج گری باندازه ای بود که تنها سیصد هزار زن و دختر به بند کشیده شدند . شصت هزار تن از آنان به همراه نهصد بار شتری زر و سیم بابت خمس به دارالخلافه فرستاده شدند و در بازارهای برده فروشی اسلامی به فروش رسیدند ، با زنان در بند به نوبت همخوابه شدند و فرزندان پدر ناشناخته ی بسیار بر جای نهادند . » .