زبان فارسی دری چه زمان و چگونه شکل گرفت - دکتر علی اشرف صادقی

روی تصویر کلیک کنید

از راست: علی‌اشرف صادقی، سعید حمیدیان و داریوش آشوری، سمینار نگارش فارسی، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۶۱

زبان فارسی دری از اواخر دوره ساسانی شکل گرفت. اساس و ریشۀ این زبان، زبان مردم پایتخت (تیسفون) بود که «دَر» نامیده می‌شد یعنی پایتخت. واژۀ «در» در دورۀ ساسانی علاوه بر معنی اصلی‌اش به پایتخت هم اطلاق می‌شده و «دربار» از همین کلمه مشتق شده و با همین معنی دوم «در» ساخته شده و «دَری» یعنی پایتختی، تختگاهی

زبان فارسی «دری» آنطور که ابن مقفع و دیگران نوشته‌اند، آن شکلی از زبان فارسی میانه بوده است که در پایتخت (تیسفون) به آن تکلم می‌شده و بعد در نتیجۀ انتقال سپاهیان ساسانی به خراسان و مرزهای شرقی، رفته رفته این زبان به خراسان منتقل شده و با گویش‌های آنجا آمیخته شده و شکل کنونی یعنی شکلی که از این زبان در طی قرن‌های سوم و چهارم و پنجم و ششم هجری می‌شناسیم به وجود آمده است که نه عین زبان پهلوی فارسی میانه است و نه عین زبان پارتی یا پهلوی اشکانی؛ یک چیزی است بینابین. از لحاظ ساختار بیشتر شبیه به فارسی میانه ولی از لحاظ واژگان و تلفظ‌ها، دنبالۀ پهلوی اشکانی

از اواخر قرن پنجم و قرن ششم هجری است که زبان فارسی شکل معیار به خود می‌گیرد؛ یعنی کلاسیک می‌شود. این زبان