همسران و فرزندان امام کاظم علیه السلام
همسران و فرزندان
امام موسی بن جعفر علیه السلام همسران متعددی داشت که همگی آنان کنیز بودند و هرگز ازدواج نکردند .
/پاورقی ۱- سیر اعلام النبلاء، ج ۶، ص ۲۷۴، حیاه الامام موسی بن جعفر، ج ۲، ص ۴۴۰- ۳۷۷٫/
درباره تعداد فرزندان دختر و پسر امام هفتم گزارش های گوناگونی در منابع روایی و رجالی رسیده است، برخی مانند ابن کثیر تعداد آنان را چهل تن و گروهی بیشتر دانسته اند.
/پاورقی ۳- البدایه والنهایه، ج ۱۰، ص ۱۸۳، بحار الانوار، ج ۴۸، ص ۲۸۸، بیروت، عوالم العلوم، ج ۲۱، ص ۳۱۹- ۳۲۲٫/
امام موسی کاظم علیه السلام : حضرت زنان بسیار داشتند که اکثر آنان برده بودند و امام آنان را میخرید و به عنوان ( کنیز ) استفاده می کردند .
سئوال چرا امام بزرگوار اینهمه کنیز داشتند و ازدواج نمی کردند
پاسخ، باید به چند نکته مهم توجه شود:
: حتی ازدواجهای ما نیز تماماً بر اساس انتخاب یا عشق و عاشقی نیست؛ چنان چه همه طلاقها به خاطر خیانت و فساد و فحشا و ... نمیباشد و تجردها نیز همیشه به علت نبودن کفو یا خواستگار نیست، چه رسد نسبت به اهل عصمت علیهمالسلام که شرایط بسیار ویژهای داشتند و البته از روی حکمت، ضرورت، اجبار و ... ازدواج میکردند و نه از روی هوس.
کثرت فرزندان امام موسی بن جعفر علیهالسلام:
. اما در هر حال تردیدی نیست که تعداد فرزندان ایشان زیاد بوده است.
اما، ایشان تمام عمر را در زندان نبودهاند که پرسیده شود پس چگونه این تعداد فرزند داشتهاند؟ بلکه در بین حبسها، مدت زمانهایی نیز آزاد بودهاند، اما تحت کنترل شدید. به همین دلیل شاهدیم که اغلب ازدواجهای ایشان به صورت ازدواج موقت ( صیغه ) یا ازدواج با کنیزان صورت میپذیرفته است. البته باید توجه داشته باشیم که کثرت فرزندان ایشان نیز بر اساس همان حکمت میباشد. چنان چه ابن صباغ میگوید: برای هر یك از فرزندان امام كاظم علیه السلام، فضیلتی مشهور است
(حيات الامام الكاظم - عليه السلام - به نقل از الفصول المهمه، ص 256).
نام بعضی از پسران امام موسی از دانشنامه رشد:
1- امام علی بن موسی الرضا 2- ابراهیم 3- عباس 4- قاسم
5- عبدالله 6- اسحاق 7- عبیدالله 8- زید
9- حسن 10- فضل 11- اسماعیل 12- جعفر
13- هارون 14- حسین 15- احمد 16- محمد
17- حمزه 18- یحیی 19- عقیل 20- عبدالرحمان
نام بعضی از دخترانش :
1- خدیجه 2- ام فروه 3- ام ابیها 4- علیه
5- فاطمه کبری 6- فاطمه صغری 7- نزهیمه 8- کلثوم
9- ام کلثوم (زینب) 10- ام القاسم 11- حکیمه 12- رقیه صغری
13- ام وحیه 14- ام سلمه 15- ام جعفر 16- لبابه
17- اسماء 18- امامه 19- میمونه
* * * * *
علامه مجلسی از هشام روایت کرده است که روزی حضرت امام موسی کاظم(ع) از من پرسید که آیا از برده فروشان کسی آمده؟ جواب دادم: نه.
حضرت فرمود: آمده است بیا تا به نزد او برویم. همراه آن حضرت شدم وقتی که به مکان مورد نظر رسیدیم، با کمال تعجب دیدیم که مردی از تجار مغرب آمده است وبا خودش غلامان و کنیزان بسیاری آورده است. حضرت جلو رفت و فرمود: کنیزان خودرا بر ما عرضه کن! او نه کنیز آورد و حضرت هیچ کدام را نپسندید و فرمود: دیگربیاور. گفت:
کنیزی ندارم. حضرت فرمود: داری و باید بیاوری. گفت: به خدا سوگند ندارم مگریک کنیز بیمار! حضرت فرمود: او را بیاور. ولی مرد برده فروش امتناع کرد وبنابراین من و حضرت برگشتیم. روز بعد حضرت مرا به نزد او فرستاد و فرمود: به هر قیمت که بگوید آن کنیز بیمار را برای من خریداری کن و به نزد من بیاور! من مثل روز قبل پیش مرد برده فروش رفتم و گفتم: آمده ام تا آن کنیزک را طلب کنم.
کنیز را به قیمت زیادی به من فروخت و گفت: راستش را بگو آن مردی که دیروز باتو همراه بود که بود؟
گفتم: مردی است از بنی هاشم! برده فروش گفت: ای مرد! بدان که من این کنیز رااز دورترین بلاد غرب خریده ام، روزی زنی از اهل کتاب این کنیز را دید و پرسید اورا از کجا آورده ام؟ گفتم: او را برای خودم خریده ام گفت: سزاوار نیست این کنیزنزد امثال تو باشد، بلکه باید نزد بهترین اهل زمین باشد و چون او این کنیزک رابگیرد، پس از مدت کوتاهی از او پسری به دنیا خواهد آمد که اهل مشرق و مغرب ازاو اطاعت کنند و پس از اندکی حضرت امام رضا(ع) از او به وجود آمد. روایتی دیگر هم هست که نمایانگر رویایی راستین می باشد: وقتی که مادر حضرت رضا(ع) ازآن مرد برده فروش خریده شد. حمیده مادر امام موسی کاظم(ع) در خواب رسول خدا(ص)را دید که به او می فرماید: ای حمیده نجمه را به فرزندت موسی ببخش زیرا به زودی از او فرزندی متولد می شود که بهترین روی زمین است. حمیده به آنچه که رسول خدا(ص) در خواب به وی امر کرده بود عمل کرد. وقتی امام رضا(ع) به دنیا آمد آن وقت حمیده، نجمه را طاهره نامید. حال روایتی دیگر که قطره ای از دریای حسن های نجمه را برای ما بیان می کند: ابا الحسن علی بن میثم گفته است: حمیده مادرامام موسی کاظم(ع) کنیزکی خرید (در برخی روایات آمده که ایشان کنیزک را خریده است) اسم این کنیزک تکتم بود و در آداب اخلاقی و دینی و در عقل و حیا یکی ازبهترین زنان بود. او حمیده را بسیار گرامی می داشت و به او احترام می گذاشت.
روزی حمیده به فرزندش امام موسی کاظم(ع) گفت: فرزندم تکتم کنیزکی است که من ازاو در زیرکی و محاسن اخلاقی بهتر ندیده ام و می دانم که هر نسلی از او به وجودمی آید پاکیزه و مطهر خواهد بود. او را به تو می بخشم و از تو خواهش می کنم که رعایت حرمت او را بکنی و همان طور که در قبل اشاره شد، وقتی حضرت امام رضا(ع)از وی متولد شد، حمیده او را طاهره نامید.